Vì sao phải chọn hộp giảm tốc tiêu chuẩn cho máy đùn gạch đất sét? Đừng để “vỏ to, ruột rỗng” làm hỏng cả dây chuyền

Vì sao phải chọn hộp giảm tốc tiêu chuẩn cho máy đùn gạch đất sét? Đừng để “vỏ to, ruột rỗng” làm hỏng cả dây chuyền

Trong dây chuyền sản xuất gạch đất sét nung, máy đùn chân không là thiết bị trung tâm quyết định năng suất và chất lượng sản phẩm. Và trong máy đùn, hộp giảm tốc chính là bộ phận chịu tải nặng nhất, làm việc liên tục, ảnh hưởng trực tiếp đến độ ổn định, tuổi thọ thiết bị và chi phí vận hành của toàn bộ nhà máy.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy rất nhiều cơ sở vẫn đang sử dụng hộp giảm tốc tự chế cho máy đùn gạch. Những hộp này nhìn bề ngoài thường to – nặng – dày, tạo cảm giác chắc chắn. Nhưng chỉ sau 2–3 năm vận hành, hàng loạt sự cố nghiêm trọng bắt đầu xuất hiện: vỡ bánh răng, nổ ổ bi, gãy trục, rò dầu, buộc phải dừng máy và sửa chữa lớn.

Nguyên nhân không nằm ở việc hộp nhỏ hay lớn, mà nằm ở việc không tuân thủ các tiêu chuẩn thiết kế và chế tạo hộp giảm tốc công nghiệp.

1. Vì sao hộp giảm tốc tự chế cho máy đùn gạch nhanh hỏng?

1.1 Vật liệu bánh răng không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật

Nhiều hộp giảm tốc tự chế sử dụng phôi đúc thép để gia công bánh răng. Đây là điều mà các nhà sản xuất hộp giảm tốc chuyên nghiệp tuyệt đối tránh, bởi vì:

• Tổ chức kim loại không đồng đều

• Hàm lượng tạp chất cao

• Khả năng chịu ứng suất nén và uốn lặp kém

• Dễ xuất hiện rỗ, nứt, bong răng khi tải thay đổi đột ngột

Trong môi trường làm việc của máy đùn gạch đất sét – nơi mô men xoắn lớn, tải xung kích cao và rung động mạnh – bánh răng chế tạo từ phôi đúc gần như không có khả năng làm việc bền lâu.

1.2 Gia công cơ khí không chính xác – răng ăn khớp sai

Hộp giảm tốc tự chế thường được gia công bằng thiết bị thô sơ, không có hệ thống kiểm soát độ chính xác hình học như độ đảo, độ đồng tâm hay độ runout. Điều này dẫn đến:

• Răng bánh răng không đúng biên dạng

• Sai mô đun thực tế

• Độ lệch tâm vượt giới hạn cho phép

• Mặt răng không được mài tinh

Hậu quả là răng tiếp xúc sai, lực phân bố không đều, gây mòn cục bộ, sứt răng và vỡ răng sớm. Nhiều hộp giảm tốc còn phát ra tiếng hú lớn ngay từ những ngày đầu vận hành.

1.3 Nhiệt luyện không được kiểm soát

Nhiệt luyện bánh răng (thấm carbon, tôi cao tần, ram…) nếu không kiểm soát đúng quy trình sẽ dẫn đến hai tình huống nguy hiểm:

• Răng quá cứng → giòn → vỡ khi gặp tải xung kích

• Răng quá mềm → mòn nhanh → mất biên dạng → tự phá hủy

Không một dây chuyền sản xuất gạch nào có thể chấp nhận sự “may rủi” trong độ bền thiết bị.

1.4 Hốc ổ bi và bề mặt lắp ổ không đạt dung sai

Chỉ cần các bề mặt lắp ổ bi bị:

• lệch tâm

• không đồng trục

• sai dung sai H7/k6, H7/m6…

thì toàn bộ hệ truyền động sẽ bị tải lệch, rung, nóng ổ, dẫn đến phá bi và gãy trục.
Ở các hộp giảm tốc tự chế, lỗi này xảy ra rất phổ biến.

1.5 Không có hồ sơ thiết kế – không thể sửa chữa đúng kỹ thuật

Khi hộp giảm tốc tự chế gặp sự cố, nhiều nhà máy mới phát hiện:

• Không có bản vẽ thiết kế

• Không có bản vẽ lắp

• Không có thông số bánh răng

• Không có kích thước trục nguyên bản

Việc sửa chữa lúc này chủ yếu dựa vào đoán kinh nghiệm, càng sửa càng sai, và cuối cùng là buộc phải thay hộp mới.

2. Vì sao nên chọn hộp giảm tốc tiêu chuẩn cho máy đùn gạch đất sét?

Trái ngược hoàn toàn với hộp tự chế, hộp giảm tốc tiêu chuẩn từ các nhà sản xuất uy tín được thiết kế và chế tạo theo quy trình chuẩn hóa, giúp máy đùn vận hành ổn định trong thời gian dài.

2.1 Thiết kế chuẩn – thông số kỹ thuật đầy đủ

Hộp giảm tốc tiêu chuẩn luôn có đầy đủ:

• Mô men danh định

• Hệ số tải và hệ số quá tải

• Chế độ làm việc S1 / S5

• Tải hướng kính và tải dọc trục

• Tuổi thọ ổ bi L10

• Tiêu chuẩn bánh răng ISO 6336 / DIN 3990

Nhờ đó, kỹ sư dễ dàng chọn đúng hộp giảm tốc cho máy đùn gạch, tránh tình trạng chọn thiếu hoặc thừa tải.

2.2 Vật liệu chuẩn – gia công chính xác

Hộp giảm tốc tiêu chuẩn sử dụng:

• Bánh răng thép hợp kim: 20CrMnTi, 17CrNiMo6, 42CrMo

• Quy trình nhiệt luyện được kiểm soát chặt chẽ

• Mài răng đạt cấp chính xác ISO 5–6

• Trục và thân hộp đạt độ đồng tâm cao

• Ổ bi chính hãng SKF, NSK, Nachi

Đây là những yếu tố không thể đạt được bằng phương pháp tự chế.

2.3 Hồ sơ kỹ thuật đầy đủ – bảo dưỡng thuận tiện

Hộp giảm tốc tiêu chuẩn luôn có:

• Catalogue kỹ thuật

• Bản vẽ chi tiết

• Mã phụ tùng thay thế

• Quy trình bảo dưỡng định kỳ

Nhờ đó, việc bảo trì và đại tu được thực hiện nhanh chóng, chính xác, không làm gián đoạn sản xuất.

2.4 Trọng lượng tối ưu – tiết kiệm chi phí vận hành

Hộp giảm tốc công nghiệp được tối ưu bằng tính toán và mô phỏng, không làm dày vỏ một cách cảm tính. Kết quả là:

• Nhẹ hơn 20–40% so với hộp tự chế

• Giảm tiêu hao dầu bôi trơn

• Giảm tổn thất cơ khí

• Tiết kiệm điện năng

• Dễ vận chuyển và lắp đặt

Trong kỹ thuật cơ khí, nặng không đồng nghĩa với bền.

3. Lời khuyên khi lựa chọn máy đùn gạch đất sét

Khi đầu tư máy đùn gạch đất sét, chủ đầu tư và kỹ sư nên ưu tiên máy sử dụng hộp giảm tốc tiêu chuẩn từ các hãng uy tín. Đây chính là giải pháp bảo vệ dây chuyền sản xuất:

• Vận hành ổn định 10–15 năm

• Hạn chế dừng máy đột xuất

• Đảm bảo chất lượng gạch đồng đều

• Giảm chi phí bảo trì và thay thế

• Nâng cao hiệu quả sản xuất tổng thể

Đừng để một hộp giảm tốc tự chế giá rẻ trở thành nguyên nhân làm đứt gãy cả dây chuyền gạch trị giá hàng chục tỷ đồng.

Trong kỹ thuật, sự chính xác và tính toán mới tạo ra độ bền –
không phải trọng lượng của vỏ hộp.